امروزه با تغییر سبک زندگی انسان، بیماری ها و مشکلات پزشکی نیز تغییر کرده است. مفصل زانو یکی از پیچیده ترین قسمت های بدن است و به سبب محل قرارگیری آن، در معرض آسیب و ضربه های شدیدی قرار دارد. دردها و ناراحتی های مربوط به مفصل زانو در سال های اخیر بسیار شایع شده است اما خوشبختانه با پیشرفت علم پزشکی در کنار دانش ساخت پروتز های کارآمد،عمل تعویض مفصل زانو (آرتروپلاستی زانو) به یکی از موفقیت آمیزترین عمل های جراحی تبدیل شده است.

تعویض مفصل زانو چیست؟

وجود بافت انعطاف پذیر و ارتجاعی غضروفی در انتهای استخوان ها یعنی محل قرار گیری مفصل، موجب تسهیل حرکت آنها می شود. اما در اثر تخریب تدریجی غضروف، اصطکاک افزایش یافته و نهایتا سبب ساییدگی استخوان ها و بروز درد شدیدی در ناحیه ی زانو می شود. در این موارد با انجام عمل تعویض مفصل زانو توسط پزشک جراح متخصص ارتوپد، به بهبود وضعیت بیمار کمک خواهد شد.

کاندیدای مناسب تعویض مفصل زانو کیست؟

تعویض مفصل به ویژه مفاصل زانو و لگن از موفقیت آمیزترین اعمال جراحی در سراسر دنیا می باشد. با این حال پزشکان ارتوپد در مراحل اولیه، درمان های غیر جراحی مانند فیزوتراپی و دارویی را آغاز می کنند. در برخی از این افراد درمان های اولیه تاثیری نداشته و عملکرد طبیعی زانو باز نمی گردد. همچنین درد، در ناحیه زانو در همه حال؛ حتی زمان استراحت ادامه دارد. به این ترتیب این افراد کاندیدای اصلی عمل جراحی تعویض مفصل زانو هستند.

• کسانی که درد شدید و بی وقفه ای را در زانو حس می کنند
• کسانی که دچار محدودیت حرکتی شده اند
• کسانی که زانویشان دچار بدشکلی شده است
• کسانی که در همه حال حتی زمان استراحت درد زانو دارند
• کسانی که درمان غیر جراحی بر روی آنها تاثیری نداشته است

هدف از جراحی تعویض مفصل زانو چیست؟

ساییدگی مفصل زانو، سبب نزدیک شدن فاصله ی استخوان ها با یکدیگر شده و تماس آنها با یکدیگر دامنه ی حرکتی زانو را به شدت کاهش می دهد. علاوه بر محدود شدن فرد در انجام فعالیت های روزمره مانند بالا رفتن از پله، بیمار متحمل درد شدید در ناحیه ی زانو خواهد بود. تعویض مفصل زانو، در این افراد، درد ناشی از ساییدگی، روماتیسم، تخریب مفصل و آرتروز زانو را از بین برده و پس از مدتی کوتاه، بیمار به فعالیت های روزمره خود بازمی گردد.

علت تعویض مفصل زانو چیست؟

از بین رفتن غضروف، ساییدگی مفصل، التهاب آن و در نهایت موثر نبودن درمان های غیرجراحی مانند فیزیوتراپی، ورزش های مخصوص و داروهای خوراکی، علت اصلی تعویض مفصل زانو می باشد. در این مرحله پزشک متخصص ارتوپد با انجام عمل جراحی و استفاده از پروتزهای مصنوعی مخصوص به بهبود وضعیت بیمار کمک کرده و پس از گذشت دوره ی نقاهت درد زانو به طور کامل از بین خواهد رفت. اما چه مواردی سبب از بین رفتن غضروف و ساییدگی استخوان ها می شود؟

• ضربه و آسیب به زانو: مفصل زانو اغلب در اثر حوادث غیر مترقبه مانند تصادفات رانندگی دچار آسیب می شود.
• روماتیسم مفصلی: و یا آرتریت روماتوئید، بیماری خود ایمنی است که در آن سیستم ایمنی فرد به بافت پوششی مفاصل حمله کرده و باعث التهاب آن می شوند.
• آرتروز: از بین رفتن غضروف سبب ساییدگی استخوان ها با یکدیگر شده و التهاب و درد شدیدی را به همراه دارد
• پوکی استخوان: با افزایش سن، شانس شکستگی و التهاب استخوان ها افزایش یافته و در برخی موارد سبب از بین رفتن مفصل زانو می شود

نحوه انجام عمل تعویض مفصل زانو:

خوشبختانه درصد قابل توجهی از جراحی های انجام شده تعویض مفصل زانو با موفقیت همراه است و مفصل مصنوعی برای سالیان طولانی در بهبود وضعیت فرد موثر بوده و کمک بزرگی به بیماران برای بازگشت به زندگی عادی می کند. عمل تعویض مفصل زانو یا همان آرتروپلاستی کامل زانو Total Knee Arthroplasty (TKA) به این ترتیب انجام می شود:

• بیهوشی: با تشخیص پزشک متخصص بیهوشی یکی از روش های بیهوشی عمومی و یا بی حسی موضعی انتخاب می شود.
• ابتدا پزشک جراح ارتوپد، با ایجاد یک شکاف کوچک در ناحیه مفصل زانو به نواحی داخلی و استخوان های ناحیه مفصل، دسترسی پیدا می کند
• در مرحله بعد نواحی آسیب دیده (غضروف و سطح مفصلی استخوان ران و ساق) توسط ابزار مخصوص جراحی حذف می شوند.
• با توجه به میزان و نحوه ی آسیب در هر بیمار، پزشک پروتز و ایمپلنت های مخصوصی را جایگزین مفصل آسیب دیده می کند.
• ایمپلنت از اجرای فلزی و پلاستیکی تشکیل شده است و در این مرحله توسط ماده ای به نام “سیمان استخوانی” به استخوان های ران و ساق پا متصل می شود. همچنین ممکن است پزشک با در نظر گرفتن شرایط بیمار روش تثبیت بیولوژیک را جهت اتصال استخوان با مفصل مصنوعی انتخاب کند.

آیا نتیجه عمل تعویض مفصل زانو دائمی است؟

عمل جراحی تعویض مفصل زانو نقش مهمی در بهبود وضعیت بیمار خواهد داشت. اما لازم است برای بدست آمدن بهترین نتیجه از عمل و ماندگاری حداکثری پروتز ( تقریبا 20 سال) مجموعه ای از اقدامات زیر انجام شود.

• مراجعه به بهترین دکتر برای تعویض مفصل زانو
• انجام فیزیوتراپی های لازم پیش از جراحی جهت تقویت عضلات
• تکنیک جراحی و دانش و تجربه پزشک
• نوع پروتز و شرکت سازنده ی آن
• مراقبت های دوره ی نقاهت ( مانند فیزیوتراپی و نرمش )
• مراقبت های همیشگی بیمار از پروتز ( نحوه ی نشستن و فشار نیاوردن به زانو)

انواع پروتزهای به کار رفته در عمل تعویض مفصل زانو:

تعویض مفصل زانو با جایگذاری پروتزهای مصنوعی در محل آسیب دیده انجام می شود و پزشک با بررسی شرایط بیمار از جمله سن، وزن، وضعیت سلامتی، نوع فعالیت و شدت آسیب به مفصل؛ مناسب ترین نوع پروتز را انتخاب خواهد نمود. پروتز ها بر اساس جنس به 4 نوع تقسیم می شوند:

• سرامیک بر روی پلاستیک
• سرامیک بر روی سرامیک
• فلز بر روی پلاستیک
• فلز بر روی فلز

پروتز مورد استفاده در جراحی تعویض مفصل زانو از 3 بخش تشکیل می شود:

• بخشی که به استخوان ران مربوط می شود (فمورال)
• بخشی که به استخوان ساق مربوط می شود (تیبیال)
• بخشی که به استخوان کشکک مربوط می شود (پاتلار)

انواع مختلف جراحی تعویض مفصل زانو:

پزشک جراح ارتوپد با در نظر گرفتن شرایط مفصل زانوی آسیب دیده در 3 بخش اصلی زانو یعنی میانی، جانبی و کاسه زانو؛ یکی از انواع جراحی ها را برای کمک به بهبود وضعیت بیمار و تعویض مفصل زانو انتخاب خواهد نمود

• جراحی تعویض مفصل زانو به صورت جزئی: این نوع جراحی در سن های مختلف قابل انجام بوده و بسته به میزان سلامتی اجزای مفصل مانند رباط ها و میزان آسیب دیدگی بخش های مختلف زانو توسط پزشک انتخاب می شود.
• جراحی تعویض مفصل زانو به صورت کامل: این نوع جراحی اغلب با تعویض کامل بخش های سطحی از انتهای استخوان ران، استخوان ساق پا و یا تعویض سطح زیرین کاسه زانو انجام می گیرد.

تا چه سنی می توان جراحی تعویض مفصل زانو را انجام داد؟

مطالعات انجام داده شده نشان می دهد مناسب ترین سن تعویض مفصل زانو 60 تا 80 سالگی می باشد.

سن بیمار یکی از اصلی ترین عوامل تعیین کننده در انجام عمل جراحی می باشد. معمولا پزشکان، جراحی را  در افراد پایین تر از 50 سال توصیه نمی کنند. اما به طور کلی شرایط بیمار، درد و ناتوانی ناشی از مشکلات زانو در تصمیم پزشک موثر خواهد بود.

آیا همزمان با عمل تعویض مفصل زانو میشود عمل پای پرانتزی یا ضربدری را هم انجام داد؟

بله. در اینگونه موارد خاص تکنیک و تجربه پزشک بسیار اهمیت دارد که با در نظر گرفتن شرایط، تصمیم نهایی را خواهد گرفت. خوشبختانه دکتر شهرستانی تجربه همزمان در این زمینه تجربه ی بالایی دارند و صدها تجربه موفقیت آمیز عمل همزمان تعویض مفصل زانو با عمل پای پرانتزی و عمل پای ضربدری را در کارنامه خود دارند.

آیا پیش از انجام عمل تعویض مفصل زانو مراجعه به دندانپزشک ضرورت دارد؟

بله، لازم است پیش از انجام عمل از سلامت دندان ها اطمینان حاصل نمود چرا که در غیر این صورت عفونت به محل جراحی منتقل شده و مشکل ساز خواهد شد.

عوارض تعویض مفصل زانو چیست؟

با وجود ریسک پایین این عمل نسبت به سایر عمل های جراحی در انسان، همچنان احتمال بروز عوارض، وجود دارد. اما تکنیک پزشک، انتخاب سایز و نوع مناسب پروتز، عوارض را به حداقل خواهند رساند:

• بروز عفونت های جزئی در محل جراحی که با مصرف آنتی بیوتیک ها و رعایت بهداشت به راحتی برطرف می شود
• بروز عفونت های عمیق در ناحیه مفصل: در این موارد معمولا عمل جراحی مجدد انجام می شود.
• آسیب و یا ترک خوردگی استخوان های اطراف: ممکن است حین انجام عمل اتفاق افتد
• درد در ناحیه ی مفصل مصنوعی: این درد ناشی از لقی پروتز در محل جراحی می باشد.
• در رفتگی و شل شدن پروتز: امکان خارج شدن پروتز از محل اتصال با استخوان وجود دارد و در برخی از موارد بدون نیاز به عمل مجدد ترمیم می شود.
• وجود لخته خونی در محل جراحی: از شایع ترین عوارض جراحی تعویض مفصل زانو می باشد که به راحتی و با تجویز داروهای لازم برطرف خواهد شد.
• محدودیت حرکت در ناحیه ی مفصل مصنوعی زانو (محدودیت در نوع نشستن و…)
• آسیب دیدگی عروق و اعصاب اطراف محل جراحی
• تفاوت طول پاها نسبت به هم

مزایای عمل تعویض مفصل زانو چیست؟

یکی از مهم ترین مزایای تعویض مفصل زانو تسکین درد شدیدی است که در واقع عامل اصلی مراجعه به پزشک و انجام عمل جراحی بوده است. در مرحله ی بعد؛ بهبود وضعیت جسمانی بیمار سبب بازگشت وی به انجام فعالیت های روزانه می شود که به خودی خود در روحیه و سطح رضایت فرد، تاثیرگذار خواهد بود.

مراقبت های پس از انجام عمل تعویض مفصل زانو چیست؟

• مصرف به موقع داروهای تجویز شده ( مسکن، آنتی بیوتیک و داروهایی که مانع ایجاد لخته خونی می شوند)
• مصرف داروهای مکمل مانند قرص آهن و ویتامین ها (با مشورت پزشک)
• جلوگیری از رسیدن آب و رطوبت به محل زخم در زمان استحمام
• استفاده نکردن از پله تا چند ماه نخست پس از تعویض مفصل زانو
• بازگشت به محل کار با مشورت پزشک (حداقل 2 ماه پس از عمل)
• انجام دقیق و به موقع حرکات ورزشی در منزل
• حضور در جلسات فیزیوتراپی به صورت مستمر
• مصرف مواد مغذی به خصوص میوه و سبزیجات
• قرار دادن نشیمنگاه صندلی بالا تر از حد معمول
• رعایت بهداشت و رسیدگی به محل جراحی
• دقت در نحوه راه رفتن، نشستن و خوابیدن
• پیاده روی روزانه در منزل به دفعات بالا
• شروع رانندگی با مشورت پزشک
• تعویض به موقع بانداژ

دوره ی نقاهت عمل تعویض مفصل زانو به چه شکل است؟

لازم است بیمار در مدت زمان نقاهت، استراحت کرده و از انجام فعالیت های سنگین بدنی جدا خودداری نماید. با این وجود، سرعت بهبودی در تمام افراد به یک میزان نیست. در صورت تایید پزشک بیمار می تواند پس از گذشت 4 الی 6 هفته به فعالیت های عادی خود بازگردد. لازم است در دوره ی نقاهت به نکات زیر توجه فرمایید:

• استفاده از عصا و یا واکر هنگام راه رفتن
• فشار نیاوردن به زانو در هنگام بلند شدن
• فشار وارد نکردن به زانو در هنگام خواب
• آویزان نکردن پا در هنگام نشستن
• استفاده نکردن از پله

طول درمان و دوره ی ریکاوری پس از عمل به چه میزان است؟

درصد قابل توجهی از بیماران ( نزدیک به 98%) پس از گذشت مدت کوتاهی پس از تعویض مفصل زانو بسته به نوع فعالیت و شغلی که دارند می توانند پس از 1 ماه به فعالیت حرفه ای خود بازگردند.

درد پس از عمل به چه شکل است؟

احساس درد پس از انجام عمل تعویض مفصل زانو امری طبیعی است که با گذشت دوره ی نقاهت این احساس نیز از بین خواهد رفت. اما در تعدادی از بیماران تورم، تب، قرمزی محل جراحی به همراه احساس درد، به صورت فزاینده افزایش یافته و سبب آزردگی بیمار می شود. بنابراین لازم است این مسئله سریعا با پزشک در میان گذاشته شود تا در صورت لزوم اقدامات بعدی انجام پذیرد.

عمل تعویض مفصل لگن چند ساعت طول میکشد

عمل جراحی تعویض مفصل لگن و ران معمولا از یک تا سه ساعت طول میکشد. پس از انجام جراحی، پزشک جراح لوله هایی را در محل عمل قرار میدهد تا به وسیله آنها خونهای اضافی ای که در محل جراحی باقی مانده اند یا احتمال دارد که در چند ساعت اولیه بعد از جراحی در محل عمل جمع گردند را به بیرون از بدن منتقل کند.

ورم پا بعد از عمل تعویض مفصل لگن

یکی از علائم بالقوه خطرناک بعد از انجام عمل جراحی تعویض مفصل لگن و ران میتواند تورم ساق باشد. زیرا میتواند نشانگر لخته شدن خون در رگ های ساق پا باشد.
لخته شدن خون در وریدهای عمقی ساق یکی از عوارض ممکنِ تعویض مفصل ران به شمار میرود.
لخته شدن خون یکی از عوارض ممکن عمل تعویض مفصل ران به شمار میرود. این لخته ها وقتی خطرناک میشوند که از رگ محل تشکیل جدا شده و توسط جریان خون به قلب بیمار و سپس به شریان های ریوی وارد شوند.
رسیدن این لخته ها به ریه را آمبولی ریوی میگویند. این لخته ها میتوانند باعث مسدود شدن مویرگ های ریوی شوند که پیامد آن اختلال شدید در همودینامیک قلبی ریوی است و در موارد شدید ممکن است منجر به مرگ بیمار هم بشود.
هرچند بروز عارضه خطرناک آمبولی ریوی میتواند بدون بوجود آمدن لخته در ورید های ساق (و به علت ایجاد لخته در ران یا لگن) باشد با این حال دیده شدن علائمی از ایجاد شدن لخته در وریدهای ساق علامت هشدار دهنده ای می باشد چون در این شرایط احتمال رخ دادن آمبولی ریوی به شدت بالا است.
دلیل اهمیت تورم در ساق پا به این موضوع که یکی از علائم لخته شدن خون در وریدهای ساق همین تورم یا ورم ساق است باز میگردد.

لنگش بعد از عمل تعویض مفصل لگن

با تخریب مفصل ران در ناحیه لگن، بیمار دچار درد در این ناحیه و به موجب آن لنگش در راه رفتن میگردد. زیرا بیمار تلاش میکند هنگام راه رفتن و حرکت کردن به اندام آسیب دیده فشار کمتری وارد کند تا درد کمتری حس کند و در نتیجه نمیتواند به خوبی گام بردارد و دچار لنگش میگردد.
این درد پس از جراحی تعویض مفصل بطور کامل و یا تا حد زیادی از بین میرود.

تعویض مفصل زانو با لیزر

تعویض مفصل زانو با لیزر یکی از راه های درمانی مطمئن است پس از عمل، بیماران درد کمتری را حس خواهند کرد. و استفاده از لیزر به سبک دقت بالا آسیب کمتری به بافت های اطراف می زند و تا حدامکان مفصل طبیعی بیمار حفظ خواهد شد.

• آسیب کمتر به اعصاب نواحی اطراف جراحی وارد می شود
• همچنان امکان بهره مندی بیمار از تکنیک سلول های بنیادی وجود خواهد داشت
• بدون خونریزی

جایگزین تعویض مفصل زانو چیست؟

همانطور که اشاره شد به دلیل شدت تخریب مفصل زانو، درمان های غیر جراحی در تعدادی از بیماران اثرگذار نیست و با بررسی شرایط فرد به ویژه سن او پزشک تصمیم به تعویض مفصل زانو خواهد گرفت. اما اگر سن مفصل فرد از سن شناسنامه ای او بسیار بالاتر بود و درمان های فیزیوتراپی و دارویی اثری نداشت پزشک چه جایگزینی برای عمل جراحی در نظر خواهد گرفت؟

تزریقات داخل مفصل زانو در بیمارانی با رنج سنی 40 تا 50 سالگی انجام می شود. تزریق انجام شده سبب لغزندگی مفصل شده و از اصطکاک آن جلوگیری می کند.

• هیالورونیک اسید: سبب بهبود عملکرد زانو شده و حرکت استخوان و غضروف به صورت روان و نرم صورت می پذیرد. از عوارض این تکنیک می توان به : امکان ایجاد حساسیت، تورم و درد در تعدادی از بیماران اشاره کرد.
• کورتون: تزریق کورتون درمان قطعی نیست و تنها با کاهش درد و التهاب در ناحیه زانو تا چند ماه اثر گذار خواهد بود

البته تشخیص استفاده از روش های جایگزین عمل با توجه به شرایط بیمار و تشخیص پزشک معالج انجام می شود.

ورزش و فیزیوتراپی بعد ازعمل

انجام ورزش های توصیه شده توسط پزشک معالج از روز پس از جراحی آغاز شده و لازم است بیمار برای تقویت عضلات پا و افزایش بازدهی عمل تعویض مفصل زانو تمام جلسات فیزیوتراپی را به موقع شرکت کند.

بهترین جراح تعویض مفصل زانو در تهران

در صورتی که از از درد زانو رنج میبرید و پس از مشورت با فوق تخصص زانو به این نتیجه رسیده اید که باید عمل شوید، برای عمل جراحی جای گذاری مفصل مصنوعی زانو باید به یک متخصص خوب و با تجربه زانو مراجعه نمایید.

آقای دکتر شهرستانی از جمله متخصصین با تجربه در این زمینه میباشد که با انجام هزاران عمل سخت، ترکیبی و همزمان نه تنها در تهران بلکه در سطح کشور شناخته شده میباشد، شما قبل از انتخاب پزشک خود میتوانید به سایت های نوبت دهی پزشکان مثل سایت خانه پزشکان یا نوبت دات آی آر یا حتی فروم هایی مثل نی نی سایت و نی نی بان مراجعه کرده و نظرات بیماران و تجربه ای که از عمل داشتن را بخوانید، حتی میتوانید فیلم های رضایت بیماران را در این سایت و یا اینستاگرام آقای دکتر مشاهده نمایید. پیشنهاد ما این است که حتما قبل از هر کاری در یک جلسه مشاوره با آقای دکتر شرکت نمایید و سپس تصمیم نهایی خود را برای عمل بگیرید.

فیلم عمل تعویض مفصل زانو

در فیلم زیر که به صورت انیمیشن و با زیرنویس فارسی مشاهده میکنید خلاصه ای از آناتومی زانو توضیح داده شده و نحوه عمل تعویض مفصل و جایگزینی مفصل مصنوعی به صورت شماتیک نشان داده شده است. پیشنهاد میکنم حتما این فیلم رو مشاهده بفرمایید.

هزینه عمل تعویض مفصل زانو

هزینه های عمل بسته به شرایط بیمار متفاوت خواهد بود. افرادی که تحت پوشش بیمه پایه و تکمیلی قرار دارند هزینه ی کمتری را متحمل خواهند شد. به این ترتیب هزینه های جراحی شامل موارد زیر می باشد:

• توانایی و تجربه پزشک متخصص
• تجهیزات بیمارستانی که عمل جراحی در آن انجام می شود
• آمادگی های پیش از جراحی مانند عکسبرداری ها، آزمایشات
• شرکت در جلسات فیزیوتراپی برای آمادگی عمل تعویض مفصل زانو
• عصا و یا واکر که برای حداقل 1 ماه پس از جراحی مورد نیاز بیمار می باشد
• داروهایی که پزشک پس از جراحی تجویز می کند

برای آگاهی از قیمت عمل جایگزینی مفصل مصنوعی برای زانو و یا هر عمل دیگه ای مثل تعویض مفصل لگن که مد نظرتان است از طریق شماره های مطب یا اینستاگرام با ما در ارتباط باشید، هر سوالی دارید در زیر همین صفحه در قسمت نظرات بپرسید، آقای دکتر در اولین فرصت شخصا پاسخگوی شما خواهند بود.