ممکن است برای شما هم پیش آمده باشد که نتوانسته باشید زانوی خود را صاف کرده و یا آن را خم کنید. چنین حالتی بسیار ناراحت کننده است و مانع از حرکت و جابه‌جایی پای فرد می شود. این اتفاق ممکن است برای افراد مختلف به‌ وجود بیاید که در این شرایط اصطلاحا گفته می‌شود زانوی فرد قفل شده است. در این‌ صورت، ممکن است احساس کنید که زانویتان گیر کرده و نمی‌توانید آن را حرکت دهید. در این نوشته با مشکل قفل شدن زانو، دلایل این مشکل و درمان قفل شدن زانو آشنا خواهید شد و از شما دعوت می کنیم تا انتهای این نوشته با ما همراه باشید.

انواع قفل ‌شدن زانو

در ابتدا باید بدانید که ممکن است واقعا زانوهای شما قفل شوند یا اینکه زانوهایتان به طور کاذب قفل شده باشند. هر کدام از مدلهای قفل ‌شدن زانو با علائم و دلایل متفاوت دسته‌بندی می‌شود که عبارت هستند از:

1. قفل شدن حقیقی زانو: در این نوع از قفل شدن زانو یک مانع مکانیکی در داخل مفصل، مانع از حرکت زانو می‌شود و معمولا زمانی اتفاق می‌افتد که فرد پای خود را تا حد امکان صاف کرده است. وقتی زانو واقعا قفل شده باشد و نتوان آن را صاف کرد و حرکت داد، به این شرایط قفل شدن حقیقی زانو گفته می شود.
2. قفل شدن کاذب زانو: قفل شدن کاذب زانو به شرایطی گفته می شود که شما به‌ طور موقت درد شدیدی در ناحیه زانوها حس می کنید که تحرک آنها را محدود می‌کند؛ اما غالبا به ‌ندرت اتفاق می‌افتد.

اگر می خواهید با دلایل، علائم و نشانه‌های انواع قفل شدن زانو آشنا ‌شوید و انواع روش‌های درمانی قفل شدن را بدانید، ادامه مطلب را مطالعه کنید.

قفل شدن حقیقی زانو

برای درک عملکرد زانو، بهتر است با ساختار مفصل زانو و دامنه حرکتی آن آشنا شوید.

بزرگترین مفصل در بدن انسان، زانو است که ران پا را به ساق پا متصا می کند. مفصل زانو، در هنگام راه رفتن، ورزش کردن، بالا و پایین رفتن از پله و حرکات دیگر انسان، نیروهای زیادی را تحمل می کند و به همین دلیل است که مفصل زانو بیش از هر مفصل دیگری در بدن مستعد آسیب دیدن است. زانو می تواند خم شود یا اینکه صاف شود و توانایی جزئی چرخش را هم دارد. در واقع خم شدن و صاف شدن دو حرکت مهم زانو هستند. استخوان ران، استخوان درشت‌نی و کشکک زانو در ساختمان زانو نقش دارند.

مفصل زانو می‌تواند به ‌سادگی خم و راست شده و حتی می‌تواند اندکی بچرخد. حالا اگر یک مانع مکانیکی درون مفصل زانو گیر کند، حرکت پا محدود شده و موجب خشکی زانو و در نتیجه قفل شدن آن می‌شود. در این حالت، زانو کاملا از کار می‌افتد و برای چند دقیقه نمی‌توان آن را حرکت داد.

برای اینکه فرد بتواند پس از قفل شدن حقیقی زانو مجددا پای خود را حرکت دهد، باید چند دقیقه آن را به ‌آرامی حرکت داده یا تکان دهد. در برخی موارد نیز، ممکن است نیاز باشد که متخصص مانع موجود را بردارد. این نوع از قفل شدن زانو با نام قفل شدن حقیقی مفصل زانو شناخته می‌شود و همانطور که گفته شد زمانی اتفاق می‌افتد که یک مانع به‌ صورت فیزیکی و واقعی جلوی حرکت مفصل را بگیرد.

قفل شدن حقیقی زانو می‌تواند دردناک بوده یا اینکه بدون درد باشد. اما در این نوع قفل شدن، غالبا صاف‌ شدن زانو مشکل است و فرد نمی‌تواند پای خود را صاف کند.

نکته بسیار مهمی که باید بدانید این است که بدترین روش برای درمان قفل شدن زانو این است که خودسرانه عمل کنید؛ زیرا درمان خودسرانه و بدون نظارت پزشک ممکن است آسیب های جبران ناپذیر و خطرناکی به همراه داشته باشد.

اما چه چیزی باعث می شود که زانوها قفل شوند؟ بیایید با دلیل قفل شدن زانو آشنا شویم.

دلایل مهم در قفل شدن حقیقی زانو

قفل شدن حقیقی زانو می‌تواند در افراد مختلف و به دلایل متفاوت ایجاد شود. دلایل زیر در قفل شدن زانو نقش زیادی دارند:

1. پارگی مینیسک زانو: مینیسک یک لایه ضخیم از غضروف است که سطح درونی مفصل را کاملا می‌پوشاند. مینیسک زانو علاوه ‌بر اینکه به‌ عنوان ضربه‌گیر عمل می‌کند می‌تواند حرکت مفصل را نیز روان‌تر کند. اگر منیسک زانو پاره شود، ممکن است تکه‌ای از آن در مفصل زانو گیر کرده و باعث قفل شدن زانو شود. این حالت یکی از اصلی‌ترین علل بروز قفل شدن زانو است که از اصلی‌ترین دلایل درد زانو نیز محسوب می‌شود. در واقع علت صاف ‌نشدن زانو و حتی درد زانو هنگام خم ‌شدن می‌تواند پارگی منیسک آن باشد. پارگی مینیسک زانو نیز غالبا به‌ دلیل چرخیدن روی یک زانو یا فرسودگی تدریجی مفصل آن اتفاق می‌افتد.
2. وجود استخوان ضعیف و شکننده در ساختار زانو: در برخی موارد، تکه‌ای از استخوان مفصل زانو شکسته شده و پس از جدا شدن، در محیط زانو گردش می‌کند. در این‌ صورت، همانند پاره‌ شدن منیسک زانو اگر این استخوان شکسته ‌شده نیز در جای اشتباهی قرار بگیرد، در آن‌جا گیر افتاده و باعث می‌شود که زانو در یک موقعیت خاص قفل شود. شکسته ‌شدن استخوان زانو نیز غالبا به‌ دلیل ایجاد یک آسیب یا عارضه‌هایی مانند ابتلا به آرتروز زانو یا استئوکندریت دیسکان ایجاد می‌شود که این مورد نیز یکی از دلایل اصلی قفل شدن زانو و گرفتگی زانو می‌باشد.
3. آرتروز زانو: با افزایش سن، احتمال قفل شدن زانو بیشتر می شود که این مورد نیز یکی از شایع‌ترین علل درد زانو هنگام خم ‌شدن است. در واقع، با افزایش سن، غضروف پوششی استخوان‌های زانو فرسوده شده و به ‌مرور زمان از بین می‌رود. به همین خاطر، این غضروف تکه ‌تکه‌ شده درون مفصل زانو گیر می‌کند و باعث می‌شود ک عارضه آرتروز زانو به‌ وجود بیاید. از طرفی، اگر غضروف زانو کاملا از بین برود، معمولا تراشه‌های استخوانی در مکانیسم مفصل زانو اختلال ایجاد می‌کنند و باعث قفل شدن زانو می‌شوند. به این شرایط در اصطلاح پزشکی استئو کندریت دیسکان گفته می‌شود.
4. انجام ورزش‌های شدید: انجام ورزش شدید و کشیده شدن ماهیچه ران نیز می‌تواند باعث قفل شدن زانو شود. در واقع، اگر در ماهیچه‌های خارجی ران ضعف یا گرفتگی ایجاد شود، در تعادل کشکک زانو نیز اختلال ایجاد می شود و در این‌ صورت، تا زمانی ‌که ماهیچه به حالت عادی خود باز نگردد، کشکک زانو نیز در همان حالت باقی می‌ماند. البته ذکر این نکته نیز ضروری است که حتی اگر کشکک زانو مجددا تعادل خود را به‌ دست آورد، ایجاد دامنه‌ حرکتی طبیعی زانو مدت زمان زیادی طول می‌کشد.

علاوه بر این دلایل، می توان علل دیگری از جمله دررفتگی کشکک زانو، التهاب مفاصل زانو و آسیب رباط صلیبی قدامی زانو را دلیل قفل شدن زانو و ناتوانی زانو در صاف شدن یا خم شدن دانست.

قفل شدن کاذب زانو

در برخی موارد، گرفتگی زانو و درد ایجاد شده در آن به اندازه‌ای شدید است که باعث می‌شود زانو نتواند حرکات عادی را انجام دهد. این شرایط معمولا زمانی به ‌وجود می‌آید که مکانیسم حفاظتی بدن فعال می شود و با محدود کردن حرکات بدن، سعی می‌کند که از هرگونه آسیب احتمالی در امان بماند. غالبا در این شرایط، اسپاسم و گرفتگی ماهیچه‌ها ایجاد می‌شود که به ‌واسطه آن، پا در یک موقعیت خاص نگه داشته می شود. این شرایط با نام قفل شدن کاذب زانو شناخته می‌شود.

در نوع کاذب قفل شدن زانو، مانعی درون مفصل زانو گیر نمی‌کند و پس از مدت کوتاهی می‌توان مجددا پا را حرکت داد. در واقع، این شرایط یک حالت ناگهانی محسوب می‌شود که باعث محدود شدن حرکت فرد در لحظه شده و به ‌سرعت از بین خواهد رفت. قفل شدن کاذب زانو می تواند دلیل صاف نشدن زانو و خم نشدن زانو باشد. با این حال، باز هم قفل شدن کاذب زانو اتفاق ناخوشایندی است که افراد دوست ندارند آن را تجربه کنند.

دلایل قفل شدن کاذب زانو

قفل شدن کاذب زانو نیز می‌تواند در افراد مختلف و بسته به دلایل زیر بروز پیدا کند:

1. بروز تورم: اگر مایع درون کسپول مفصل زانو به مقدار بیش از حد وجود داشته باشد، حرکت زانو محدود شده و به زانو فشار وارد می‌شود. در این صورت این عارضه از خم‌ شدن یا صاف ‌شدن زانو جلوگیری خواهد کرد.
2. وجود التهاب: اگر داخل یا اطراف ساختار زانو التهاب وجود داشته باشد، حرکت آن محدود می‌شود. این عارضه غالبا به دلیل آرتروز روماتوئید یا نقرس به ‌وجود می‌آید و یکی از دلایل قفل شدن زانو محسوب می‌شود.
3. حرکت نامناسب کشکک زانو: اگر حرکت کشکک زانو روی شکاف جلوی زانو با مشکل مواجه شود، باعث قفل شدن زانو خواهد شد. این عارضه غالبا با درد بسیار زیادی همراه است و تا چند دقیقه فرد در خم‌ کردن یا صاف ‌کردن زانو مشکل خواهد داشت.
4. سندرم پلیکا: اگر در پلیکای میانی یا همان شکاف روی بافت سنوویال پوشاننده مفصل تنش ایجاد شود، این سندرم به ‌وجود می‌آید که یکی از عوارض اصلی آن قفل شدن کاذب زانو است.
5. آسیب به زانو: در صورتی ‌که هرگونه آسیبی به زانو وارد شود نیز ممکن است فرد درد شدیدی را تجربه کند. در این حالت معمولا اسپاسم عضلانی اتفاق می‌افتد که منجر به قفل شدن زانو می‌شود.

تمامی این دلایل می‌توانند از خم‌ شدن یا صاف ‌شدن زانو جلوگیری کرده و حرکت آن را برای مدتی محدود کنند.

علائم و نشانه‌های قفل شدن زانو

اگر زانو درد دارید ولی نمی دانید به عارضه قفل شدن زانو مبتلا هستید یا خیر، بهتر است مهم ترین نشانه‌های قفل شدن زانو را بدانید. از جمله علائم زانوهای قفل شونده می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. درد شدید هنگام خم ‌کردن و صاف ‌کردن زانو
2. محدود شدن حرکت مفصل زانو
3. حساس ‌شدن به لمس مفصل زانو و دردناک بودن زانو
4. خم ‌شدن زانو در یک موقعیت ثابت و غالبا در زاویه 45 درجه و ثابت ماندن
5. صاف نشدن زانو
6. ایجاد صدای اصطحکاک و خرد شدن زانو همراه با درد شدید
7. ناتوانی در ایستادن روی پاها به دلیل سایش زانو
8. تب، عفونت و آبسه مفصل زانو

آیا می توان مشکل قفل شدن زانو را درمان کرد؟

قطعا با مراجعه به پزشک متخصص زانو شما می توانید مشکل خود را با پزشک فوق تخصص در میان بگذارید تا در درجه اول دلیل دردناک شدن زانوی شما تشخیص داده شود و در مرحله بعد، بهترین روش درمان قفل شدن زانو

آشنایی با روشهای درمان قفل شدن زانو

روش مورد استفاده در درمان قفل شدن زانو کاملا به دلیل بروز این عارضه و شرایط فرد بستگی دارد. برای درمان قفل شدن زانو در فرد از روش‌های زیر استفاده می شود:

• استفاده از روش یخ ‌درمانی، دارو درمانی، تزریق پی آر پی در زانو (PRP) و استفاده از روش فیزیوتراپی، در صورت قفل شدن زانو به ‌دلیل پارگی مینیسک آن از این روشها استفاده می شود.
• جراحی منیسکتومی، برای برداشتن تمام قطعه های پاره منیسک زانو
• ترمیم سرپایی مینیسک، زانو برای ترمیم غضروف پاره شده زانو
• استفاده از زانوبندهای طبی برای اصلاح حرکت زانو، گرم ثابت نگه داشتن زانو
• استفاده از پدهای گرم ‌کننده، حوله و کیسه آب ‌گرم روی زانو
• استفاده از تکنیک‌های فیزیوتراپی و حرکات ورزشی برای باز کردن قفل زانو و تقویت عضلات مهم اطراف زانو از جمله عضله چهار سر ران، عضلات خارج از ران، عضلات نزدیک کننده و خم کننده ران‌ها
• استفاده از یک‌ سری داروهای مخصوص قفل شدن زانو طبق توصیه پزشک
• عمل آرتروسکوپی زانو برای برداشتن قطعه گیر کرده داخل مفصل زانو و درمان قفل شدن زانو

برای افرادی که نگران سلامتی زانوهایشان هستند و از قفل شدن زانوهای خود کلافه شده اند، باید گفت که در مرحله اول باید به پزشک متخصص ارتوپد مراجعه کنند تا با توصیه پزشک بتوانند این مشکل را برطرف کنند. درمان قفل شدن زانو گاهی اوقات ساده است و  و تنها در برخی موارد شدید، به انجام عمل جراحی نیاز دارد. به همین دلیل باید بهترین پزشک متخصص را برای درمان قفل شدن زانو انتخاب کنید تا از روش درمانی خود بهترین نتیجه را بگیرید.

توصیه های مهم برای درمان سریع و قطعی قفل شدن زانو

اگر زانوهای شما هنگام راه رفتن و حرکت دادن قفل می شود و درد شدیدی در زانوهایتان حس می کنید، لطفا از ورزش کردن، بلند کردن اجسام سنگین، انجام کارهای خانه، بالا رفتن یا پایین آمدن از پله، دویدن و نشستن روی زانوهایتان خودداری کنید؛ زیرا این کارها درد زانوهایتان را چند برابر می کند و فشار زیادی به پاهایتان وارد می کند. سپس سرما درمانی را انجام دهید، یعنی با گذاشتن چند تکه یخ روی زانوهایتان، دردش را کاهش دهید و سپس حوله گرم را روزی زانوها قرار دهید تا گرم شوند. سپس در اولین فرصت به پزشک متخصص زانو مراجعه کنید. با مراجعه سریع به پزشک متخصص زانو، شاید برای درمان مشکل قفل شدن بتوانید از داروهای ساده و حرکات فیزیوتراپی استفاده کنید تا مشکلتان برطرف شود؛ اما اگر این موضوع حاد شود، ممکن است مجبور شوید به عمل جراحی زانو تن دهید. شاید بپرسید برای درمان قفل شدن زانو بهتر است به کدام پزشک ارتوپد مراجعه کنید؟

دکتر فوق تخصص زانو برای درمان قفل شدن زانو

اگر می خواهید زانوهایتان را درمان کنید و دیگر شاهد درد و ناراحتی در پاهایتان نباشید، نزد دکتر شهرستانی ویزیت شوید تا بهترین روش درمان قفل شدن زانو را نزد این دکتر فوق تخصص زانو پیدا کنید. شما می توانید قبل از انجام هر روش درمانی، ابتدا با دکتر شهرستانی مشاوره داشته باشید. چنانچه می خواهید مشکلتان را با یکی از بهترین پزشکان جراح ارتوپد در ایران مطرح کنید، با شماره (22383746-021) در تماس باشید یا به آیدی پیج اینستاگرام دکتر شهرستانی پیام دهید.