از هر 1000 نوزاد، یک نوزاد با وضعیت پاچنبری یا کلاب فوت به دنیا می آید. در این وضعیت معمولا پاهای نوزاد به طرفیت خم شده و حالت لبخند مانندی دارند. در نتیجه ممکن است پا شکل عجیب و غریبی داشته و در جهت اشتباه باشد، به طوری که به نظر کج یا حتی تقریباً وارونه به نظر برسد. اکثر نوزادانی که با پای پرانتزی به دنیا می آیند از همه جهات سالم هستند. مطالعات نشان میدهد در بیش از نیمی از نوزادان، پاچنبری در هر دو پا مشاهده می شود. لازم به ذکر است که کلاب فوت به خودی خود دردی ندارد اما اگر درمان نشود راه رفتن را برای وی مشکل و در آینده با درد همراه میکند. برای آشنایی بیشتر با پا پرانتزی و روشهای درمان کلاب فوت در ادامه این مطلب همراه ما باشید.

پاچنبری یا کلاب فوت چیست؟

کلاب فوت یک بیماری مادرزادی است (از بدو تولد وجود دارد) که باعث می شود پای کودک به سمت داخل یا پایین بچرخد. این عارضه گاه در یک پا و گاه در هر دو پا با شدت های مختلف، نمایان می شود. در نوزادانی که پای پرانتزی دارند، تاندون هایی که ماهیچه های ساق پای آنها را به پاشنه پایشان متصل می کند خیلی کوتاه هستند. این تاندون‌های سفت باعث می‌شوند که پا از فرم طبیعی خود خارج شود.

پاچنبری یکی از شایع ترین نقایص مادرزادی است. این بیماری در حدود 1 نوزاد از هر 1000 نوزاد متولد شده در ایالات متحده رخ می دهد و نرخ ابتلا در پسران بیشتر از دختران است. در واقع، پسران دو برابر بیشتر احتمال دارد با بیماری کلاب فوت متولد شوند.

معمولاً نوزادی که با پای پرانتزی متولد می‌شود، سالم است و هیچ مشکل دیگری ندارد. در درصد کمی از نوزادان، این وضعیت به عنوان بخشی از یک بیماری جدی تر مانند اسپینا بیفیدا رخ می دهد. در اکثر موارد وضعیت پاچنبری در نوزادان را میتوان در همان دوران نوزادی اصلاح و درمان کرد. درواقع درمان پاچنبری باید یک یا دو هفته پس از تولد شروع شود. در صورتی که مراحل درمان کلاب فوت با موفقیت پشت سر گذاشته شود، نوزاد میتواند در آینده در انواع فعالیت های بدنی شرکت داشته و زندگی عادی داشته باشند. اما اگر پاچنبری به موقع درمان نشود، نوزاد در آینده میتواند با کمی تغییر شکل در ظاهر پاها به طور عادی راه بروند.

آیا میتوان از ابتلا به پاچنبری جلوگیری کرد؟

کلاب فوت به این علت اتفاق می‌افتد که تاندون‌ها (نوارهای بافتی که ماهیچه‌ها را به استخوان‌ها متصل می‌کنند) و ماهیچه‌های داخل و اطراف پا کوتاه‌تر از آنچه که باید باشند. در حال حاضر  پزشکان دلیل مشخصی برای این بیماری وجود ندارد و در نتیجه نمیتوان راه مشخصی برای جلوگیری از ابتلای نوزادان به پاچنبری تعیین کرد. با این وجود شرایطی که احتمالا ابتلا به پای پرانتزی را افزایش می دهند، عبارت هستند از:

• جنسیت: دو سوم نوزادان مبتلا به پای پرانتزی پسر هستند.
• سابقه خانوادگی: احتمال ابتلای نوزادانی که والدین یا خواهر یا برادرشان دچار پاچنبری هستند، دو برابر بیشتر است.
• سبک زندگی: اگر در دوران بارداری سیگار می کشید یا از داروهای غیرقانونی استفاده می کنید، شانس تولد نوزادتان با کلاب فوت افزایش می یابد.
• سایر نقایص مادرزادی:  در برخی موارد، این بیماری با بیماری دیگری مانند اسپینا بیفیدا مرتبط است.
• مایع آمنیوتیک بسیار کم در دوران بارداری: این مایع در دوران بارداری کودک را احاطه می کند. در نتیجه اگر این مایع به اندازه کافی نباشد، احتمال تولد نوزاد با پای پرانتزی بیشتر است.

علائم پاچنبری چیست؟

تشخیص کلاب فوت در نوزادان کار سختی نیست و در همان نوزادی به سادگی قابل تشخیص است. در برخی مواقع، ممکن است با با انجام سونوگرافی در ماه آخر، پزشک متوجه این بیماری شود. علائم پاچنبری متفاوت است، اما به راحتی توسط متخصص تشخیص داده می شود. برخی از علائم پای پرانتزی عبارت است از:

• پا به سمت پایین است و انگشتان پا ممکن است به سمت داخل خمیده شوند.
• به نظر می رسد پا به پهلو یا گاهی اوقات وارونه است.
• پا ممکن است تا حدود یک و نیم سانتی متر کوچکتر از پای دیگر باشد.
• عضلات ساق پا در پای آسیب دیده ممکن است به طور کامل رشد نکرده باشند.
• پا ممکن است دامنه حرکتی محدودی داشته باشد.
• در موارد شدید، پای پرانتزی ممکن است وارونه شود.

پای پرانتزی چگونه درمان می شود؟

همان طور که گفته شد، درمان بعد از تولد نوازد آغاز می شود. با توجه به اینکه نوزادان تا زمانی که ایستادن و راه رفتن را یاد نگیرند از پاهای خود استفاده نمی کنند، همان ابتدای تولد بهترین زمان برای درمان پاچنبری است.

جراحی پاچنبری

اگر تاندون ها و سایر بافت های پای کودک شما خیلی کوتاه هستند، جراحی بهترین انتخاب برای درمان کلاب فوت است. جراحی پای پرانتزی اغلب در سنین 6 ماهگی تا یک سالگی انجام می شود. در طی عمل، جراح زانو زاویه پا را اصلاح کرده و با قرار دادن پا در گچ، پا را برای مدتی در زاویه صحیح قرار میدهند. بعد از عمل جراحی احتمالا نیاز باشد که کودک از کفش های مخصوص به مدت 1 سال استفاده کند.

درمان پونستی (Ponseti)

در این روش از گچ به تنهایی برای اصلاح زاویه پا استفاده می شود. پزشک شما (یا متخصص ارتوپدی) پای کودک را به سمت موقعیت صحیح کشیده و سپس یک گچ روی آن قرار می دهد تا آن را در آنجا نگه دارد. تقریبا هر هفته یک بار، پزشک گچ را از روی پای کودک برداشته و زاویه پا را مجددا اصلاح می کند و دوباره گچ میگیرد. این کار تا زمانی که پا کاملاً در موقعیت صحیح قرار گیرد (معمولاً چند ماه) ادامه خواهد داشت.

گاهی اوقات، پزشک باید بخشی از تاندون آشیل را که پاشنه پای کودک شما را به ماهیچه ساق پای او متصل می کند، ببندد. انجام این کار به تاندون اجازه می دهد تا به اندازه طبیعی رشد کند. بعد از به پایان رسیدن این دوره درمان، احتمالا کودک باید چندین ماه از کفشهای مخصوص استفاده کنید و در کنار آنها تمرینات ورزشی مناسب را انجام دهد.

خلاصه مطلب

بر اساس بررسی های انجام شده، دلیل مشخصی برای ایجاد عارضه پای پرانتزی وجود ندارد. البته مسائل ژنتیکی و سبک زندگی مادر در دوران بارداری میتواند در ایجاد این وضعیت تاثیرگذار باشد.  اگر پای پرانتزی کودک شما درمان نشود، نمی تواند به طور عادی راه برود. گاهی اوقات می توان با پای پرانتزی راه رفت اما این کار در بزرگسالی بسیار سخت است. کودکانی که پاچنبری یا کلاب فوت دارند، احتمالا مجبور به راه رفتن روی لبه های پای  خود هستند. این شرایط می تواند باعث ایجاد پینه های بزرگ و درد مزمن در پا شود. به همین دلیل توصیه می شود بعد از به دنیا آمدن نوزاد در صورت تشخیص این بیماری، سریعا برای درمان اقدام کنید.