آرتروز که گاهی اوقات “آرتریت ساییدگی و پارگی” نامیده می شود، یک بیماری شایع است که در بسیاری از افراد مسن ایجاد می شود.این وضعیت می تواند در همه مفاصل بدن اتفاق بیافتد، اما اغلب در مفاصل تحمل کننده وزن مانند لگن ایجاد می شود.

آرتروز لگن موجب درد و سفتی می شود. این وضعیت می تواند فعالیت های روزمره مانند خم شدن برای بستن کفش، بلند شدن از صندلی، یا پیاده روی کوتاه را با مشکل مواجه کند.

از آن جا که آرتروز به تدریج با مرور زمان بدتر می شود، هر چه زودتر درمان را شروع کنید، به احتمال زیاد می توانید تاثیر آن را بر زندگی خود کاهش دهید. با این حال، هیچ درمانی برای آرتروز وجود ندارد، تعداد زیادی گزینه درمانی برای کمک به مدیریت درد و حفظ تحرک وجود دارد.

آناتومی مفصل ران(لگن)

لگن یکی از بزرگ ترین مفاصل بدن محسوب می شود. این یک مفصل “گوی و کاسه ای” است. کاسه توسط استابولوم تشکیل می شود، که بخشی از استخوان بزرگ لگن است. گوی سر استخوان فمور است، که انتهای فوقانی فمور (استخوان ران) محسوب می شود.

رویه های استخوانی گوی و کاسه ای با یک غضروف مفصلی پوشانده شده است، ماده صاف و لغزنده ای که از استخوان ها محافظت کرده و به عنوان یک ضربه گیر برای امکان حرکت آسان آن ها محسوب می شود.

رویه مفصلی با یک پوشش به نام سینوویوم پوشانده می شود. در یک لگن سالم، مقدار کمی مایع تولید می کند که غضروف را روان کرده و به حرکت کمک می کند.

شرح

آرتروز یک نوع دژنراتیو آرتریت است که اغلب در افراد بالای ۵۰ سال و بیش تر رخ می دهد، گرچه ممکن است در افراد جوان تر نیز اتفاق بیافتد.

غصروف مفصل لگن در آرتروز به تدریج با گذشت زمان از بین می رود. با از بین رفتن،  غضروف ها فرسوده و ناهموار می شود و فضای مفصلی محافظ بین استخوان ها کاهش می یابد. این امر می تواند به سایش استخوان بر روی استخوان منجر شود. برای جبران غضروف از دست رفته، استخوان های آسیب دیده ممکن است به سمت خارج رشد کنند و اسپورهای استخوانی (استئوفیت ها) را ایجاد کنند.

آرتروز به آرامی ایجاد می شود و درد ایجاد شده با گذشت زمان بدتر می شود.

علت بروز آرتروز لگن

آرتروز هیچ علت خاص واحدی ندارد، اما فاکتورهای خاصی وجود دارند که احتمال ابتلا به بیماری را در شما بیش تر می کند و عبارتند از:

• افزایش سن
• سابقه خانوادگی آرتروز
• آسیب قبلی به مفصل لگن
• چاقی
• شکل نامناسب مفصل لگن در زمان تولد، وضعیتی به نام دیسپلازی پیشرونده لگن

هنوز هم ممکن است به آرتروز مبتلا شوید حتی در صورتی که هیچ عامل خطری نداشته باشید.

علائم ابتلاء به آرتروز لگن

شایع ترین علامت آرتروز لگن درد است. درد لگن آهسته ایجاد می شود و با گذشت زمان بدتر می شود، با این حال بروز ناگهانی نیز امکان پذیر است. درد و سفتی ممکن است در صبح یا پس از نشستن یا مدتی استراحت تشدید شود. علائم دردناک با گذشت زمان ممکن است دفعات بیش تری از جمله در هنگام استراحت یا شب اتفاق بیافتد. علائم فرعی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• درد در کشاله ران یا ران که به کفل ها یا زانو گسترش می یابد
• دردی که با فعالیت شدید شعله ور می شود
• سفتی در مفصل لگن که راه رفتن یا خم شدن را با مشکل مواجه می کند
• ” قفل شدن” یا “گیرافتادن” مفصل، و یک صدای خرد شدن (کریپتوس) در حین حرکت ناشی از قطعات سست غضروفی و سایر بافت ها با حرکت روان لگن تداخل می کنند.
• کاهش دامنه حرکتی در لگن که توانایی راه رفتن را تحت تاثیر قرار می دهد و ممکن است موجب لنگش شود.
• افزایش درد مفصل در هوای بارانی

معاینه پزشک

در هنگام ملاقات، فوق تخصص لگن در مورد علائم و سابقه پزشکی با شما صحبت خواهد کرد، معاینه فیزیکی انجام می دهد و احتمالا آزمایش های تشخیصی مانند عکس اشعه ایکس را دستور می دهد.

معاینه فیزیکی

• پزشک در طول معاینه فیزیکی به دنبال موارد زیر خواهدبود:
• حساسیت اطراف لگن
• دامنه حرکت غیرفعال (کمکی) و فعال (خودگردان)
• کریپتوس (احساس گریتینگ درون مفصل) با حرکت
• درد در هنگام اعمال فشار بر لگن
• مشکلات راه رفتن (روش گام برداشتن)
• هر گونه نشانه آسیب به عضلات، تاندون ها، و رباط های اطراف لگن

تست های تصویر برداری

عکس اشعه ایکس: این تست های تصویربرداری تصاویر مفصلی از ساختارهای متراکمی مانند استخوان ها فراهم می کنند. عکس اشعه ایکس از یک لگن مبتلا به آرتریت ممکن است باریک شدن فضای مفصلی، تغییر در استخوان، و تشکیل اسپورهای استخوانی (استئوفیت ها) را نشان دهد.

(چپ) در این رادیوگرافی از یک لگن طبیعی، فضای بین گوی و کاسه، غضروف سالم را نشان می دهد.

(راست) این رادیوگرافی از لگن مبتلا به آرتریت از دست دادن شدید فضای مفصلی را نشان می دهد.

در این رادیوگرافی از لگن مبتلا به آرتریت، پیکان یک اسپور استخوانی بزرگ (استئوفیت) را در پایین سر فمور نشان می دهد.

سایر تست های تصویربرداری: گاهی اوقات برای تعیین بهتر وضعیت استخوان و بافت های نرم لگن، ممکن است اسکن رزونانس مغناطیسی (MRI) یا اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT) ضرورت پیدا کند.

درمان آرتروز لگن

با این حال هیچ درمانی برای آرتروز وجود ندارد، تعدادی گزینه درمانی وجود دارد که به تسکین درد و بهبود تحرک کمک می کند.

درمان آرتروز لگن با روش های غیر جراحی

همانند سایر وضعیت های آرتریت، درمان اولیه آرتروز لگن غیر جراحی است. پزشک ممکن است طیف وسیعی از گزینه های درمانی غیر جراحی را توصیه نماید.

اصلاح سبک زندگی: برخی تغییرات در زندگی روزمره شما می تواند از مفصل لگن محافظت کند و روند آرتروز را کند کند.

• به حداقل رساندن فعالیت های تشدید کننده وضعیت، مانند بالارفتن از پله ها
• تغییر حالت از فعالیت هایی با اثر بالا (مانند دویدن آهسته یا تنیس) به فعالیت های کم اثر (مانند شنا یا دوچرخه سواری) استرس کم تری را بر لگن وارد می کند.
• کاهش وزن می تواند استرس وارد بر مفصل لگن را کاهش دهد و در نتیجه درد کم تری ایجاد کند و عملکرد افزایش می یابد.

فیزیوتراپی: تمرینات خاص می تواند به افزایش دامنه حرکتی و انعطاف پذیری، و همچنین تقویت عضلات در لگن و پا کمک کند. پزشک یا فیزیوتراپیست می تواند به ایجاد برنامه ورزشی منحصر به فردی برای برآورده نمودن نیازها و سبک زندگی شما کمک کند.

وسایل کمکی: با استفاده از وسایل حمایتی در راه رفتن مانند عصا، چوب زیربغل، یا واکر می توان تحرک و استقلال را بهبود بخشید. استفاده از وسایل کمکی مانند یک راکر دسته بلند برای برداشتن وسایل کم ارتفاع به اجتناب از حرکات مسبب درد کمک می کند.

دارودرمان: در صورت تاثیر درد بر روال عادی روزمره شما، یا در صورت عدم تسکین با سایر روش های غیر جراحی، دکترارتوپد ممکن است دارو را به برنامه درمانی شما اضافه کند.

• استامینوفن یک مسکن ضددرد بدون نسخه است که می تواند در کاهش خفیف درد آرتریت موثر واقع شود. با این حال، مانند همه داروها، مسکن های ضد درد بدون نسخه می توانند عوارض جانبی ایجاد کنند و با سایر داروهای مصرفی تداخل کنند. حتما درباره عوارض جانبی احتمالی با پزشک خود صحبت کنید.
• داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی(NSAIDs) ممکن است درد را تسکین دهند و التهاب را کاهش دهند. NSAIDهای بدون نسخه شامل ناپروکسن و ایبوبروفن هستند. سایر NSAIDها با نسخه پزشک در دسترس هستند.
• کورتیکواستروئیدها (همچنین کورتیزون شناخته می شوند) عوامل ضدالتهاب قدرتمندی هستند که می توانند به صورت خوراکی مصرف شوند یا به داخل مفصل دردناک تزریق شوند.

درمان آرتروز لگن با جراحی

در صورت ایجاد ناتوانی در نتیجه درد آرتریت و عدم تسکین با درمان غیر جراحی، پزشک ممکن است جراحی را توصیه کند.

تعویض کامل مفصل لگن: پزشک  استابولوم و سر فمور آسیب دیده را برداشته و سپس رویه های مفصلی فلزی، پلاستیکی یا سرامیکی جدید را برای بازیابی عملکرد مفصل لگن به جای آن قرار می دهد.

در تعویض کامل مفصل لگن، هر دو سر فمور و کاسه با یک وسیله مصنوعی تعویض می شود.

شکل دهی مجدد سطح لگن: در این پروسیجر تعویض، ایتخوان و غضروف آسیب دیده در استابولوم (کاسه مفصل ران) برداشته شده و با یک پوشش فلزی تعویض می شود. با این حال، سر فمور برداشته نمی شود، بلکه در عوض با یک پوشش فلزی صاف پوشانده می شود.

استئوتومی: سر استخوان ران یا کاسه بریده شده و برای رفع فشار از مفصل لگن مجددا تراز می شود. این پروسیجر فقط به ندرت برای درمان آرتروز لگن کاربرد دارد.

عوارض: گرچه هر جراحی ممکن است دارای عوارضی باشد، پزشک در مورد اقدامات موردنیاز برای به حداقل رساندن خطرات با شما صحبت خواهد کرد. شایع ترین عوارض جراحی عبارتند از:

• عفونت
• خونریزی بیش از حد
• لخته های خون
• دررفتگی لگن
• نابرابری در طول اندام
• آسیب به عروق خونی یا شریان ها

دوران ریکاوری بعد از عمل جراحی آرتروز لگن

پس از هر نوع جراحی آرتروز لگن، یک دوره بهبودی وجود دارد. زمان بهبودی و بازتوانی به نوع جراحی صورت گرفته بستگی دارد. پزشک ممکن است فیزیوتراپی را برای کمک به بازیابی قدرت در لگن و بازگردانی دامنه حرکتی توصیه کند. پس از عمل، ممکن است استفاده از عصا، چوب زیر بغل یا واکر برای مدتی ضرورت پیدا کند.

در اکثر موارد، جراحی درد آرتروز را تسکین می دهد و انجام فعالیت های روزمره را با سهولت بیش تری امکان پذیر می کند.

فیلم نحوه ایجاد آرتروز لگن به صورت انیمیشن